Van eentalig in Drenthe naar meertalig in Rotterdam. Durf jij het anders te doen?

Impact maken op een andere plek

Het was 22 jaar geleden toen ik als Pabo-afgestuurde Drentenaar in mijn volgeladen auto vertrok. Ik ging werken in het Rotterdams onderwijs. Ik wilde het anders doen. Ik wilde buiten mijn comfortzone, impact kunnen maken op de ontwikkeling van kinderen. Ik zie mijn vader en moeder nog in de deuropening staan zwaaien. Een brok in mijn keel, maar ik moest dit doen.

Twee werelden

Moet je je voorstellen, dat ik mijn rijbewijs behaald heb, in een stad waar nog geen rotondes lagen en waar ik moeiteloos tractoren in kon inhalen. Waar ik in de weekenden in de Keet op een weiland gezellig een wijntje of een biertje dronk met vrienden. Waar ik een netwerk had, dat vooral bestond uit eentalige mensen met dialect. En toen ineens, moest ik in Rotterdam, over de rotonde bij het Hofplein gaan rijden! Mijn hemel, ik heb dat ding echt jaren proberen te vermijden. Waar ik aan moest wennen waren de begrippen en talen, die ik van collega’s en kinderen om mijn oren kreeg. Begrippen waar ik nog nooit van gehoord had. Talen die ik nog nooit gehoord had. Zo wist ik écht niet wat krootjes en kapoentjes waren en vonden zij het maar gek dat ik achter iedere zin het woordje ‘ja ‘plakte. “Dat is toch helemaal niet zo gek, ja.”

Schakelen

Na 22 jaar hoor je inmiddels niet meer dat ik uit Drenthe kom, misschien alleen nog als ik een weekend bij mijn ouders ben geweest. Het schakelen tussen deze taalwerelden gaat me makkelijk af.

In mijn eerste kleuterklas maakte ik kennis met een andere wereld. De multiculturele samenleving. Wat in mijn klas betekende, dat veel kinderen met een andere taalachtergrond dan die van mij, dagelijks voor mijn neus zaten. Afwachtend wat ik in petto had. Veel van hen konden geen Nederlands, anderen spraken helemaal niet en sommigen waren slecht te verstaan. HELLUP! Hierover had ik vrijwel niets geleerd op de PABO. Op de school waar ik werkte gaven ze OALT en NT2 les aan kinderen, ik had er echt nog nooit van gehoord. Op deze school kregen leerlingen extra les in eigen taal en in Nederlands als tweede taal. Waarom dat werd gegeven begreep ik eigenlijk niet. Het was nou eenmaal zo.

Ervaren-ontdekken-leren

Nieuwsgierig als ik ben, wilde ik weten waarom die lessen gegeven werden en wat het effect zou hebben. Ik heb meteen alle boeken, die gaan over NT2 aangeschaft om me er in te verdiepen. En omdat op deze school veel leerlingen zaten die van de Antillen kwamen heb ik taalcursus Papiamentu gevolgd. Waarom ? Ik wilde iedere kleuter die geen Nederlands kon spreken, zich veilig laten voelen door in de eigen taal te kunnen bouwen aan de relatie. Ik heb ook Arabisch geprobeerd, maar die vond ik erg moeilijk . Maar met de paar zinnen die ik toch kon zeggen, brak meteen het ijs tussen mij, de leerling en de ouders. Het is daarna een stuk makkelijker om met handen en voeten en je lichaamstaal te werken om elkaar te kunnen begrijpen. Door (verjaardag)liedjes in alle talen te zingen voelde ieder kind zich thuis in de klas. En wat een blije gezichten als ze het Nederlands onder de knie kregen! Ik genoot ervan.

Onbegrip

Wat ik echter nooit begrepen heb is dat de NT2 lessen en OALT lessen ineens verdwenen op school. Iedereen in het onderwijs probeerde van de meertalige kinderen eentalige kinderen te maken, terwijl de maatschappij bezig is om van eentalige kinderen meertalige kinderen te maken. Dat is toch best gek? Op vele plekken heb ik de waarom vraag gesteld, maar antwoorden kreeg ik nooit. Sterker nog, ik moest maar niet van die moeilijke vragen stellen en gewoon doen wat er van me verwacht werd als leraar. Nederlands spreken en de Nederlandse taal aanleren. Maar de waarom-vraag bleef aan mij knagen. Ik zou en moest antwoorden vinden.

Kennis opdoen en willen veranderen

Ik ging me verdiepen in meertaligheid. Het werk, de boeken, praktijkonderzoeken van taalwetenschappers, onderzoekers, specialisten zoals; Marinella Orioni, Elma Blom en Martine van der Pluim hebben mij voorzien van kennis. Toen pas kreeg ik inzicht in het meertalige brein en leerde hoe ik knelpunten op zou kunnen lossen. Waar ik echter tegen aanliep in het aanpakken van oplossingen, was de onwetendheid over meertaligheid bij collega’s in het onderwijsveld. En ik begrijp het als geen ander. Op de PABO is het je niet geleerd, de tijd en ruimte om je er in te verdiepen is er nauwelijks en je moet het urgent genoeg vinden, om je tanden er in te willen zetten.

En toch wil ik dat meertaligheid anders benaderd gaat worden, omdat kinderen er beter door zullen ontwikkelen. Beweging krijgen in verandering lukte me niet goed als leraar voor de klas, mijn cirkel van invloed was te klein en in je eentje kom je niet zo ver. Ik moest een andere plek vinden om veranderingen, zoals meertaligheid in beweging te kunnen krijgen.

Beweging krijgen in verandering

Nu heb ik een plek en een manier gevonden om beweging te krijgen in verandering van binnenuit. Er zijn zoveel thema’s waarvan we de helft nog niet weten. Of thema’s die we vanuit een negatief oordeel benaderen. Meertaligheid is zo’n thema. Een thema waarvan ik vind dat verandering nodig is.

Kennis is belangrijk om te kunnen begrijpen waarom je je gedrag en handelen wilt veranderen, in het belang van de ontwikkeling van het meertalige kind. De huidige maatschappij vraag van onderwijsprofessionals, kennis over meertaligheid te gaan absorberen, delen en toe gaan passen. Zodat we meertalig opgroeien gaan benaderen als een voordeel. Als we allemaal ons steentje bij gaan dragen en we aanvaarden de gehele meertalige waarheid dan kunnen we een omslag maken naar een meertalige visie om de meertalige ambitie van onze samenleving daadwerkelijk te realiseren. Hoe dan? Door je verantwoordelijkheid te nemen en je minstens te verdiepen in het perspectief dat je nog niet kent.

Jij kunt vandaag beginnen

Haal overal wetenschappelijke kennis op , ga in dialoog en pas toe. Ik help je vast op weg met een paar tips: