Is audio de sleutel tot beter taalonderwijs?
We zijn continue opzoek naar wat er beter of anders kan in het onderwijs. We komen er steeds meer achter dat de routines, de inzichten die we al jaren gebruiken vaak niet meer passen. Dat is ook niet zo gek, want in 100 jaar heeft het onderwijssysteem zich ontwikkeld, heeft de wetenschap zich ontwikkeld en zijn er componenten in het onderwijssysteem en de omgeving veranderd. Denk aan meertaligheid, digitale en technologische middelen waarmee we makkelijker een andere taal kunnen vertalen en geen woordjes meer hoeven te stampen. In dit artikel deel ik een betoog van Tjeerd van Elsen. Hij constateert dat we audio wel eens een sleutel kan zijn voor beter taalonderwijs. Toen ik zijn betoog las, legde ik een link met het verleden en een vraag die ik graag met je deel:
Leren luisteren is een waardevolle een eeuwenoude vaardigheid.
In het begin van 7e eeuw, toen onderwijs bestond uit het kunnen verspreiden van het christelijk geloof, werd er in de eerste scholen nog niet geleerd om te lezen en te schrijven.
Jongens luisterden geconcentreerd naar de teksten, die de monniken hen vertelden Teksten werden ondersteund met gedetailleerde tekeningen.
Goed kunnen luisteren en vertellen waren dé tools om kennis over te kunnen dragen, met als doelen mensen te kunnen beïnvloeden met andere perspectieven.
Opent audio in dit technologische/ gedigitaliseerde tijdperk hier misschien wel deuren voor beter taalonderwijs en het weer beter kunnen luisteren naar elkaar?
Hier deel ik het betoog van Tjeerd van Elsen: ( auteur van onderstaande de tekst)
Onderwijs en audio is dé grote parallel in mijn werkende leven en ik ontdek dat de combinatie steeds meer (be)leeft onder kinderen en leerkrachten. De kracht en het potentieel ervan zou wel eens de positieve impuls tot goed taalonderwijs kunnen zijn. Is het een structurele verbetering van een blinde vlek in het spectrum van wat goed taalonderwijs zou moeten zijn?
Kinderpodcasts
De kinderpodcast bijvoorbeeld. Het aantal podcasts groeit, maar ook het gebruik en de inzet ervan in school. Daarnaast zie ik met mijn bedrijf Radiorakkers dat scholen eindelijk de fundamentele keuze willen en durven maken om audio in de breedste zin van het woord een prominente plek te geven in het aanbod van taalonderwijs.
Auditieve dominantie bij kinderen
Deze constatering staat niet op zichzelf, want er is dit jaar een nieuw onderzoek gepubliceerd waarin voor het eerst auditieve dominantie is vastgesteld bij de informatieverwerking van beeld en geluid onder kinderen. Daarnaast groeit het aanbod podcasts voor kinderen en weten steeds meer leraren de weg ernaar te vinden via het platform https://kinderpodcasts.nl. Ook onderzoeken die al langer aantonen dat audio effectief is in het leergedrag bij kinderen komen aan de oppervlakte nu de podcast onder de jongste doelgroep bekend geraakt.
Audiofeiten
Waar baseer ik dat dan op? Dit zijn wat feitjes uit bestaand onderzoek en literatuur:
- Mensen kunnen op basis van het gehoor twee keer zoveel onthouden dan dat ze over hetzelfde onderwerp zouden lezen.
- Kinderen kunnen op basis van audio 2 tot 3 niveaus hoger ideeën aangaan dan hun eigen leesniveau toestaat.
- Tentamens worden beter gemaakt als studenten naast hun notities van hun college ook de beschikking hebben over de audio-opname van het college.
- En last but not least; kinderen die beeld en geluid waarnemen dat niet met elkaar correspondeert, geven aan dat wat ze horen het juiste is.
Kortom: audio is een belangrijke en dominante factor in de taalontwikkeling bij kinderen.
De leesfuik; is die dan wel oké?
Het is een vraag die ik op elke school stel tijdens studiedagen. Dat vraagt om wat uitleg; ons onderwijssysteem draait om lezen. Het vak begrijpend lezen staat alleen in ons land op het rooster. Opmerkelijk nietwaar? Ik noem ons onderwijssysteem in de huidige staat een leesfuik. Niet altijd een geliefde uitdrukking, maar het geeft de onbewuste drang en goed bedoelde wens aan dat we kinderen zo graag aan het lezen willen krijgen.
Ons onderwijssysteem en de toegang tot kennis is hoofdzakelijk georganiseerd via een kluisdeur die het leesboek heet. Iedereen de leesfuik in, want zo werkt ons onderwijssysteem!
De noodzaak van lezen is een terecht betoog, maar het maakt mij intussen steeds meer Oost-Indisch doof voor dat ‘geluid’ als je niet inziet dat de geletterdheid van onze jongeren nog steeds achteruit gaat of stagneert. We geven de beeldschermisering en de tijd waar we in leven ervan de schuld, maar hebben we niet te maken met een fundamenteel probleem dat 70 jaar geleden ontstond toen de televisie een plek in onze huiskamers veroverde? En dus ook schooltv op de scholen? Zijn de teksten die kinderen verwerken te gemakkelijk geworden, omdat kinderen niet meer weten wat het betekent om ergens flink veel moeite voor te doen?
Het zijn vragen die mij bezighouden en frustreren. Ik zie ook hoeveel moeite het mij kost om mijn kant van het verhaal onder de aandacht te brengen. Komt het omdat het een grote blinde vlek is binnen het aanbod taalonderwijs en de geschiedenis van de technologische revolutie in ons land? Zitten we vast in onze dagelijkse routine die er decennialang insleet? Of komt het omdat ik de enige ben die voor het onderwijs werkt, gewerkt heeft én voor een kinderradiostation heeft gewerkt en zich nu veel met podcasts bezighoudt?
Die laatste vragencombinatie was de trigger om de weg van audio en onderwijs te asfalteren. Audio zet namelijk het brein aan bij kinderen. Ik heb het met eigen ogen gezien en met eigen oren gehoord.
Audio is de sleutel
Lezen is een complexe manier van kennisoverdracht en informatieconsumptie, terwijl geluid, audio en het luisteren naar iemand volgens eerder genoemde informatie een open deur is tot diezelfde kennis. Het opent deuren van betrokkenheid bij het aangaan van ideeën en leren.
Stel je voor dat je taal letterlijk op pauze kunt zetten? “Even terugluisteren. Hoe zei je dat precies? Luister nog eens naar wat je zei?” Door (delen van) je taalactiviteiten op te nemen, terug te luisteren samen met de kinderen ben je in staat om taal anders vast te pakken dan je al deed. Taal verbeteren en er direct letterlijk van leren krijgt opeens een andere dimensie.
Natuurlijk is mijn betoog op sommige vlakken een gechargeerde stellingname, maar ik hoop dat het je wel aan het denken zet. Mondelinge taalvaardigheid is het ondergeschoven kindje, maar zou wel eens dé oplossing kunnen zijn die de sleutelcombinatie compleet maakt als het gaat om het leren van taal en dé extra trede die de toegang tot het leesboek vereenvoudigt.
Orginele link naar betoog
Jacqueline Blaak 